In deze rubriek neemt Jaap Goedegebuure ons mee op een sentimentele reis langs zijn boekenkasten. Als hem bij een bepaalde titel een herinnering of een anekdote te binnen schiet, deelt hij die met ons.

Boven is het stil

Net als Batavus Droogstoppel hield mijn vader niet zo van verhalen waarin dingen gebeuren die zich slecht verdragen met de alledaagse routine. Toen hij na lang aandringen van mijn moeder aan Honderd jaar eenzaamheid begonnen was, klapte hij het boek definitief dicht bij de bladzij waarop er een kind met een varkensstaart geboren wordt. Voor zulke wonderen der natuur gaf hij niet thuis. De boerenzoon die hij van huis uit was en ten diepste ook bleef vond het al meer dan voldoende dat varkens varkensstaarten hadden, gekker hoefde het echt niet te worden.

Wanneer mijn vader al eens wat anders las dan het Algemeen Dagblad, ging zijn voorkeur uit naar gewone geschiedenissen die dicht bij zijn eigen leefwereld lagen. Boeken als Een gegeven moment, waarin Koos van Zomeren de generatie van het jaar 1900 portretteert, of Geert Maks Hoe God verdween uit Jorwerd lagen hem vele malen beter dan het magisch-realistische familie-epos van García Marquez.

Helemaal gelukkig werd hij van Boven is het stil, de roman waarmee Gerbrand Bakker de agrarische sector op de literaire kaart wist te zetten zonder dat het Farmers Defence Force er aan te pas kwam. Wat hem in het boek zal hebben aangetrokken is de suggestie van het kalme ritme waarmee het boerenleven zich door de eenvormigheid der dagen heen beweegt. Voor het ochtendkrieken opstaan, koeien melken en voeren, de stal uitmesten, maaien en hooien, opnieuw melken, eten, en dan weer naar bed, 365 dagen per jaar en minstens zeventig jaren op een mensenleven, dat was de werkelijkheid waarin mijn vader was gepokt en gemazeld.

Waar ik hem bij al zijn enthousiasme voor Boven is het stil nooit over heb gehoord is dat Gerbrand Bakker opmerkelijk veel aandacht besteedt aan verborgen verdriet en verzwegen frustraties, haat-liefde die de verhouding tussen de oude en de jonge boer bepaalt, rouw en rancune om een dode broer, en de moeite die je ten plattelande hebt om als homo uit de kast te komen. Het zal op mijn vaders dorp allemaal wel zijn voorgekomen, maar net als in zijn jongelingsjaren wilde hij er liever blind voor blijven, net als voor die ene uitzonderlijke keer dat er een baby met een varkensstaart ter wereld komt.

Jaap Goedegebuure