Op vrijdag 8 december geeft Antoine Bodar de 46ste Huizingalezing. Bodar is priester, kunsthistoricus en auteur van diverse boeken op het terrein van religie en cultuur. Zijn lezing draagt als titel ‘Leven alsof God bestaat’. In spel ontstaat cultus en uit cultus komt cultuur voort. Dat leert Johan Huizinga in het boek Homo ludens (1938). Cultuur moet aan drie voorwaarden voldoen en ‘metafysisch gericht zijn of zij zal niet zijn’, zo eist hij in het boek In de schaduwen van morgen (1935).
Maar wat gebeurt er als een cultuur, een maatschappij dus, helemaal is los geraakt van de cultus? Die krijgt oorspronkelijk vorm in riten die weliswaar menselijk en tijdelijk blijven maar niettemin beogen gestalte te geven aan het goddelijke en eeuwige. Een oorspronkelijke cultus is in beleving dus zowel verticaal als horizontaal. Uit de huidige samenleving van Nederland verdwijnt de verticale dimensie van de cultus die zich veelal uit in de liturgie. Wat overblijft is een eendimensionale cultus, een pseudo-cultus die met name de sport als nieuwe religie, een pseudo-religie dus, viert. Samen met de uitbanning van transcendentie verdwijnen verwondering en betovering en toont de huidige, doordravende rationalisering de opperste armoede van nu. Op gelijke wijze wordt voor onwerkelijk gehouden wat niet waarneembaar en concreet tastbaar is, als zou alleen het zichtbare bestaan en al het onzichtbare ontkenning verdienen.
Waarom verzet het atheïstische humanisme zich zo tegen het christendom? De hedendaagse humanist zou ook samen met de christen voor de menselijke waardigheid kunnen opkomen. En waarom is de tendens tegenwoordig zo sterk om godsdienst uit de openbare ruimte te verdrijven en tot privé-zaak te verklaren, ofschoon godsdienst nooit een louter persoonlijke zaak is. We leven alsof God niet bestaat. Maar waarom zouden we niet leven alsof God wel bestaat? Aan de hand van Huizinga en andere denkers wordt ervoor gepleit de metafysische dimensie van de maatschappij te heroverwegen en godsdienst royaal ruimte terug te geven in de openbaarheid en dus ook in de media.
De Huizingalezing wordt sinds 1972 jaarlijks georganiseerd door de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden, de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en (vanaf 2014) Elsevier. De lezing gaat over een cultuurhistorisch of cultuurfilosofisch onderwerp. De rede is genoemd naar historicus en cultuurfilosoof Johan Huizinga (1872-1945).
19.15 uur – Deuren Pieterskerk open
20.00 uur – Welkomstwoord
20.10 uur – Lezing, en na afloop volgt een commentaar
21.30 uur – Einde en gelegenheid tot het nuttigen van een drankje
Kaarten kunt u bestellen via de website van de Leidse Schouwburg / Stadsgehoorzaal. Sommige stoelen in de 2de rang van de Pieterskerk hebben een beperkt zicht op het podium. U ontvangt de lezing in boekvorm mee naar huis en een drankje na afloop van de lezing.