Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Ik, mycelium van Liesbeth Lagemaat:

Sommigen schrijven sonnetten, anderen houden het bij haiku, maar Liesbeth Lagemaat (1962) is gespecialiseerd in het epische gedicht. We hebben het Gilgamesj-epos, we hebben de Ilias en de Odyssee, we hebben het Ramayana, maar deze dichteres, gewoon uit Noord-Brabant, heeft in haar eentje de rij epische gedichten met liefst vier stuks uitgebreid. In 2015 verscheen haar Nachtopera. Een episch gedicht, in 2020 gevolgd door Vissenschild. Een episch gedicht. In 2022 kwam ze met Simones en Dianina. Een episch gedicht en nu is er Ik, mycelium. Een episch gedicht, maar die ondertitel had u vast al geraden. Ze wil blijkbaar Homeros achterna, in ieder geval wat betreft haar alomvattende ambities. Kenmerkend voor haar epische gedichten is de verheven stijl, of zoals onwelwillende ongelovigen zullen zeggen: de ronkende toon.

Ik, mycelium brengt ons in hogere sferen, hoewel mycelium, het netwerk van schimmeldraden, zich onder de grond bevindt. Er is een Nederlands woord voor, zag ik, zwamvlok, wijselijk door de dichteres vermeden, want met zo’n term zou weinig van de mythe en het mysterie rond mycelium overblijven. Zoals God van bovenaf op het menselijk bedrijf toeziet, zo houdt in deze poëzie mycelium van onderaf het mensdom in de gaten. Met verbazing en met mededogen. In een van de liederen van mycelium krijgen we over onze soort, homo sapiens, te lezen: ‘Niks geen sapiens aan dat bestaan’. Wijsheid is bij de mens juist ver te zoeken, meent mycelium, vooral omdat men er zich niet bij kan neerleggen dat het lot onvolmaakt is: ‘Zoals het tot ons zou moeten komen, het lot, zo komt het nooit’.

Mensen hebben bovendien het waanidee ‘zichzelf constant in het middelpunt te plaatsen,’ signaleert mycelium, niet één keer, maar meerdere keren. Wat mij betreft had Ik, mycelium bondiger gekund, maar herhaling hoort bij een episch gedicht, nu eenmaal een rituele tekst. En het blijft een vondst, het nietige mycelium als grote held. Een held die troost wil bieden, iets wil doen aan de eeuwige cyclus van menselijk leed, een bemoedigend woord vanuit de bodem: ‘hun hart zal ik licht maken/ en hun geest onbezwaard’.

Mario Molegraaf

Ik, mycelium. Een episch gedicht, Uitgeverij Wereldbibliotheek, paperback, 96 pag., € 22,99 
ISBN: 9789028454330