Sinds 1983 verschijnt het Nieuw Letterkundig Magazijn, het halfjaarlijkse tijdschrift van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Het blad bevat literaire en historische bijdragen van een –minder of meer– licht wetenschappelijk karakter, waarbij de nadruk ligt op de Nederlandse literatuur. Vanaf 2021 is de naam veranderd in Accolade, en heeft het tijdschrift een nieuwe vormgeving gekregen.  Er verschijnt nu jaarlijks één nummer op papier.

De jaargangen 1 t/m 33 van het NLM zijn al gedigitaliseerd en op de DBNL terug te vinden. Om hier nog eens de aandacht op te vestigen duiken de redacteuren van Accolade regelmatig in het rijke archief van het tijdschrift om er een bijzonder artikel uit te lichten. Dit keer kiest Rietje van Vliet ‘Galante Juffers gearresteerd te Brussel…’ van Marcus de Schepper:

Marcus de Schepper schreef in de derde jaargang van het Nieuw Letterkundig Magazijn (1985) een artikel over de roman De galante juffers, of het Wederzydsch vertrouwen (Amsterdam 1685). Voor kenners van de vroegmoderne tijd zegt het woordje ‘galante’ al genoeg en zeker ‘galante juffers’ belooft de nodige ondeugendheden. De schrijver – of was het uitgever? – van de roman onderstreepte het sleutelgatgehalte bovendien door er nóg een ondertitel aan toe te voegen: Waare geschiedenis. De mededeling dat de tekst uit het Frans is vertaald, maakt het geheel nog spannender. Want ook in de zeventiende eeuw vond men dat alles wat Frans is, pikant is.

In de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek was het romannetje zoek, had de Leidse boekhistoricus Bert van Selm het jaar daarvoor geschreven; en in Leiden was het exemplaar onvolledig. Dat hielp niet mee voor een spoedige voltooiing van de bibliografie van het Nederlandstalig narratief fictioneel proza.

Gelukkig had de Koninklijke Bibliotheek in Brussel een exemplaar, zo meldt De Schepper, die zijn sporen heeft verdiend bij de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (BNTL). Hij stond en staat bekend als verwoed verzamelaar, bibliograaf en professionele speurder binnen de Brusselse KB. ‘Ik was, zoals mijn Nederlandse collega’s zeiden, “een inwonend instituut”’, zei hij tegen de interviewers van het Mededelingenblad van de Leuvense Germanisten (2018).

Het artikel van De Schepper is overduidelijk geschreven in het tijdperk dat bibliografen zich nog zonder internet en zonder gedigitaliseerde databanken moesten behelpen. Hij meldt veel gegevens die je tegenwoordig zo van het web plukt. Zoals de titel van het Franse origineel: Les dames galantes van ene Raymond Poisson, dat vanaf 1685 diverse edities beleefde, alles gedrukt en uitgegeven door de Amsterdamse boekverkoper Jean Pauli (met wie volgens mejuffrouw Van Eeghen vermoedelijk de in Franeker geboren Johannes Pauli is bedoeld).

Het gaat over twee jeugdvriendinnen die elkaar lang niet hebben gezien. Ze vertellen elkaar hun ongelukkige levensloop. Tussendoor worden weer andere verhalen verteld, brieven geciteerd en liefdesgedichten geschreven. Het Brusselse exemplaar van de Galante juffers maakt deel uit van de collectie van 70.000 banden van de Gentse bibliofiel Karel van Hulthem, waar de Belgische overheid in 1836 bijna haar hele letterenbudget aan heeft gespendeerd.

Opvallend: de Short Title Catalogue Netherlands (STCN) meldt nog altijd alleen het bestaan van het Leidse exemplaar. Alsof het artikel van De Schepper niet geschreven is…

Lees hier ‘Galante Juffers gearresteerd te Brussel…’ van Marcus de Schepper.