ass="aligncenter size-full wp-image-18102" src="https://www.mdnl.nl/wp-content/uploads/2025/05/Wijnberg-klaar.jpg" alt="" width="540" height="840" srcset="https://www.mdnl.nl/wp-content/uploads/2025/05/Wijnberg-klaar.jpg 540w, https://www.mdnl.nl/wp-content/uploads/2025/05/Wijnberg-klaar-193x300.jpg 193w, https://www.mdnl.nl/wp-content/uploads/2025/05/Wijnberg-klaar-96x150.jpg 96w" sizes="(max-width: 540px) 100vw, 540px" />

Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Om te helpen klaar te komen van Nachoem M. Wijnberg:

In de leesmap die elke week bij mijn ouders werd bezorgd, ontbrak altijd één tijdschrift. Haastig en heimelijk verwijderd, ongeschikt voor kinderogen. Toch zag ik op onbewaakte ogenblikken flarden foto’s, met onbegrijpelijke maar fascinerende scènes. Wie weet heeft Nachoem M. Wijnberg – in april 1961 geboren, nog geen acht maanden na mij – net zo’n ervaring gehad en inspireerde hem dat tot de merkwaardige verhalen, mengeling van porno en poëzie, in Om te helpen klaar te komen. Die titel is duidelijk genoeg. De gedichten zijn, zoals in bijna alle 23 bundels van Wijnberg, juist ondoorgrondelijk. Terwijl hij overdadig in plaats van zuinig met zijn woorden is: de driedelige gedichten vullen stuk voor stuk twee bladzijden, soms zelfs meer.

Jongens en meisjes, ze houden hun standjes ‘vanille’, zoals de dichter ergens zegt. Net als, achteraf bezien, in het blad dat te opwindend voor mij als tienjarige werd geacht. De seks in de gedichten blijft even kalm als de kronkelende zinnen. De stemming is: ‘Een jongen wordt door twee of meer meisjes/ een tuin ingedragen, waar hij wakker wordt tussen zoete desserts/ en glazen die bijgevuld worden door meisjes in doorschijnende jurken’. Porno van het paradijs, avontuurtjes in Arcadië, er draven zelfs herdersjongens en herdersmeisjes op in een gedicht ‘Herder leren zijn’.

Helemaal onschuldig is het niet: een gedicht heet ‘Penis, penis’, er wordt eindeloos gemijmerd over klaarkomen, en iemand blijft verdacht lang op de wc. De dichter lijkt van grote afstand toe te kijken. Een gluurder, zij het eentje zonder slechte bedoelingen. Hij hoort en ziet alles, maar begrijpt niets. Zijn beschrijvingen gaan al snel over in bedenkingen. Hij overweegt wat er zou kunnen gebeuren, vandaar de vele vraagtekens en de vele opmerkingen tussen haakjes. Zijn het inderdaad kanttekeningen bij het verboden onderdeel van de leesmap? Mijn zijdelingse blikken op een wereld van wellust wekten vreemde gevoelens op. Misschien vertolkt Wijnberg die met regels als: ‘Jij bent die jongen,/ alsof je kon zeggen naar welke van twee of meer je verlangde’.

Mario Molegraaf

Om te helpen klaar te komen, Pluim, paperback, 88 pag., € 24,99 
ISBN: 9789493420083