gepubliceerd op 9 april 2024
‘Vastgenageld aan de rand van het niets’: herinneringen en opinies van Hanny Michaelis

Nop Maas publiceerde onlangs een nieuw boek over dichteres Hanny Michaelis (1922-2007), getiteld ‘Vastgenageld aan de rand van het niets’. Michaelis heeft de Nederlandse literatuur verrijkt met een klein oeuvre aan gedichten. Haar poëzie heeft een grote hoeveelheid lezers aangesproken. De afzonderlijke bundels werden diverse malen herdrukt en de Verzamelde gedichten zijn inmiddels aan de zesde druk toe. Tijdens de onderduik in de Tweede Wereldoorlog hield Hanny Michaelis een dagboek bij. Dit indrukwekkende document werd uitgeven in twee delen: Lenteloos voorjaar. Oorlogsdagboek 1940-1941 (2016) en De wereld waar ik buiten sta. Oorlogsdagboek 1942-1945 (2017).

Van 1948 tot 1959 was ze getrouwd met Gerard Kornelis van het Reve. In 2002 verschenen haar jeugdherinneringen onder de titel Verst verleden. Dit nieuwe boek is gebaseerd op de vele gesprekken die Maas met Hanny Michaelis voerde. Het hoofdstuk ‘Jeugdherinneringen’ is te beschouwen als een aanvulling van Verst verleden. In de hoofdstukken ‘Na de oorlog’ en ‘Leven met Reve’ is er ook veel aandacht voor Gerard (Kornelis van het) Reve die in het leven van Hanny Michaelis een belangrijke rol speelde. Aan de orde komen ook haar werkplekken (o.a. het Amsterdamse stadhuis) en haar relaties, met Meik de Swaan, Louis Lehmann, André Volten en Han Lammers. Uitgebreide aandacht is er voor haar gedichten. In het hoofdstuk ‘Schrijvers, kunstenaars en uitgevers’ spreekt ze o.a. over haar vriendschappelijke relatie met Willem Frederik Hermans, Han Voskuil en Frida Vogels.

‘Vastgenageld aan de rand van het niets’ verscheen onder de Korenmaat en telt 312 bladzijden. 25 euro (incl. verzendkosten). Het boek is voor € 25 (inclusief verzending te bestellen via de website www.nopmaas.nl