gepubliceerd op 21 november 2023
Poëzie van nu 64: ‘over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid’ van Erik Bindervoet

Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid van Erik Bindervoet:

‘Nooit vertellen wat je in je hoofd uitspookt,’ laat Erik Bindervoet zich ontvallen in over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid. Laat je in je hersenpan kijken, zo waarschuwt hij, ‘dan bergen ze je op in Castricum’. Een verwijzing, neem ik aan, naar het befaamde gekkenhuis daar, ze zullen er tegenwoordig vast een of ander eufemisme voor hanteren. Maar een gek is een gek is een gek. Of toch niet? Bindervoet vertelt in zijn gedichten wél wat hij in zijn hoofd uitspookt. Daarbij vervagen alle grenzen, de grens tussen gestoorde geest en helder hoofd om te beginnen. De hersenen zijn nu eenmaal de producent van wiskunde én van waan, van intelligent idee én van fabelachtige fantasie. Ergens in het betwiste gebied, de onkenbare zone tussen liniaalrechte logica en eruptieve emotie, wortelt de poëzie, lijkt Erik Bindervoet (1962) te willen zeggen in deze bundel en in zijn vorige bundels.

Hij maakte, samen met Robbert-Jan Henkes, naam als taal- en vooral als vertaalkunstenaar. Niets was veilig of heilig voor het duo. Ze stortten zich met even grote overgave op het proza van James Joyce als op het befaamde lied ‘We are the champions’. Als dichter debuteerde hij in 1995 en zijn poëzie is sindsdien misschien nóg duizelingwekkender geworden. In de nieuwste bundel vertelt hij vrolijk over gruwelijke ongelukken. Een meisje slaat over de kop met haar Renault, ‘et voici, merdre d’une pipe!,/ verdrek nog an toe! (…) de kettingzaag moest eraan te pas komen.’ Aanstekelijk absurd schrijft hij over een luidruchtig schaap: ‘Petja probeerde hem te kalmeren/ door hem op te eten/ maar dat hielp niet.’

Vooral gunt Bindervoet ons dus een kijkje in zijn hoofd. In een vier pagina’s lang gedicht probeert hij zijn bijgedachten uit te schakelen: ‘Geen logische, geen theologische (…) Ik moest het achter me laten/ Black lives matter, #metoo, het klimaat’. De lezer ervaart deze onnavolgbare poëzie soms als een aflevering van Only Connect, de quiz waar het niet om feitenkennis maar om intuïtie draait. In het hoofd van de dichter ontdek je je eigen hoofd, summum van spookhuis.

over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid, De Harmonie, paperback, 96 pag., €19,90 
ISBN: 9789463361835