Na biografieën over de wetenschappers Kamerlingh Onnes, Lorentz en Antoni van Leeuwenhoek heeft Dirk van Delft, oud-directeur van Rijksmuseum Boerhaave, nu een biografie geschreven over natuurkundige Martinus Veltman (1931-2021). Provoceren zat Veltman in het bloed: de een vond hem een held, de ander een bruut. Geboren in Waalwijk, met om de hoek schoenenfabriek Van Haren, koos Veltman na zijn studie in Utrecht voor de flitsende maar ruwe wereld van de elementaire deeltjesfysica.

Allergisch voor autoriteit en recht voor zijn raap hield hij zich staande te midden van Amerikaanse hegemonie. Veltman had het lef om een door collega’s kansloos geacht pad in te slaan. Grote hulp daarbij was Schoonschip, zijn computerprogramma dat kon rekenen én met formules kon omgaan. Samen met promovendus Gerard ’t Hooft forceerde Veltman in 1971 een doorbraak die de weg effende naar het huidige standaardmodel van elementaire deeltjes; waarna de stevige, onconventionele en uitgesproken Veltman en de frêle, keurige maar sociaal onhandige ’t Hooft uit elkaar groeiden en Veltman Utrecht verruilde voor Ann Arbor. In 1999 wonnen ze samen de Nobelprijs.

Verrek, dat is ’t! portretteert Van Delft een eigenzinnig, precies en invloedrijk fysicus die altijd contact zocht met het experiment. Die controversieel uit de hoek kon komen, maar met een goed hart, geliefd bij velen.

Verrek, dat is ’t! Het strijdvaardige leven van Nobelprijswinnaar Martinus Veltman, Uitgeverij Prometheus, gebonden, 368, € 32,50
ISBN: 9789044652673