Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Eerste liefde. Rondelen over het thema van de Boekenweek.
Woelend gevoel vergt een vaste vorm. De Boekenweek heeft dit jaar het thema ‘eerste liefde’. Een van de interessantste uitgaven in dat kader komt van Nieuw Amsterdam: ze vroegen ‘hun’ dichters een rondeel te schrijven over eerste liefde. Een rondeel is volgens de pas verschenen Van Dale een gedicht van dertien regels, met een beginregel die in het midden en aan het eind terugkeert. Volgens dezelfde Van Dale kan het óók gaan om een gedicht van acht regels, waarin regel 1, 4 en 7 gelijk zijn. Het woordenboek verwijst in beide gevallen naar het Frans, maar dan feilloos fout. In werkelijkheid is het ‘rondel’ het gedicht van dertien regels, terwijl het ‘rondeau’ acht regels heeft.
In de Rijmwijzer van Jaap Bakker vind je onder de kop ‘zeer moeilijke versvormen’ nog weer andere definities. Als we ons daaraan houden, was de opdracht aan de medewerkers van Eerste liefde een triolet te schrijven. De dichters, die verschijnen in volgorde van voornaam, passen de regels van het spel trouwens vrij toe. Peter Swanborn levert bijvoorbeeld een ‘rondel’ en Pim de Bokkel komt met een dubbel ‘rondeau’ over ‘het mooiste meisje van de klas’. Mijn favoriete gedichten zijn ‘Joyrider’ van Anne van Amstel, ‘Ik had zijn witte gympen lief’ van Emma Crebolder en b. zwaals bijdrage met onder meer de regel ‘het was op vijftien maart’.
Zo exact, met datum en al, is vaak de herinnering aan eerste liefde. De wetten daarvan luisteren kennelijk nog nauwer dan die van het rondeel. Met als artikel één: eerste liefde leidt nergens toe, maar laat je nooit meer los. Door dit boek ga je onvermijdelijk terug naar je eigen eerste liefde, het moment toen het tegelijk niets én alles was. Zij heette Eefke, Eefke Smit. Het was kerstmis 1971, ik was elf. Bij het uitgaan na de kerkdienst, en door de drukte duurde dat uitgaan lang, vonden van grote afstand onze blikken elkaar, met daarbij een lach die het onmogelijke beloofde. Gelukkig dat niemand me vraagt daarover een rondeel te schrijven, een rondeau, of is het toch een triolet?
Mario Molegraaf
Eerste liefde. Rondelen over het thema van de Boekenweek, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, paperback, 48 pag., € 10,-
ISBN: 9789028452374