gepubliceerd op 1 januari 2020
Leiderdorp tijdens de 80-jarige Oorlog: schetsen van een Dorpssamenleving

Bij Uitgeverij Ginkgo is het boek Leiderdorp tijdens de 80-jarige Oorlog. Schetsen van een Dorpssamenleving verschenen. Aan deze uitgave werkten mee Dick de Boer, Emil Broesterhuizen, Hans Endhoven, Willem Hovestreydt en  Edward Sodderland. Het begin van de Tachtigjarige Oorlog bracht een dramatische crisis. Tijdens het Beleg van Leiden lag daar de belangrijkste Spaanse schans, met het hoofdkwartier van Valdes. Na Leidens Ontzet waren huizen verwoest, de dorpskerk zwaar beschadigd, de steenplaatsen en kalkbranderijen ontmanteld, de bevolking deels weggetrokken en de economie ontwricht.

In 1583 kocht de stad Leiden van de prins van Ligny de ambachtsheerlijkheid Leiderdorp, waardoor het dorp in zekere zin in een ‘wingewest’ veranderde. De stad ging bestuur en rechtspraak controleren, dicteerde de economische mogelijkheden en schiep de condities voor stadsuitbreidingen. Individuele Leidenaars kochten er steeds meer huizen en terreinen. De dorpsgemeenschap ontving ook een groeiend aantal migranten uit de Zuidelijke Nederlanden in haar midden, van schoolmeesters tot herbergiers. De status van stadsheerlijkheid maakte dat vanaf 1597 – toen de Staten van Holland de nieuwe status van Leiderdorp bekrachtigden – de dorpsarchieven onder de verantwoordelijkheid van de stad vielen. Daardoor is een ongeëvenaard rijk bronnenbestand beschikbaar. Daarvan èn van veel aanvullend archiefmateriaal van elders is door de auteurs ruim gebruik gemaakt om een intiem beeld van het dorp en haar bewoners te geven.

In acht hoofdstukken worden thema’s uit de geschiedenis van de Leiderdorpse samenleving tijdens de Tachtigjarige oorlog behandeld, met de nadruk op de periode 1597 tot 1648. Midden in die periode werd (zoals elders in Holland) in 1622 een register van het Hoofdgeld opgesteld, dat een inventarisatie biedt van de hele bevolking. Dit kan als de denkbeeldige ruggengraat van het boek worden beschouwd. Daarom is een editie daarvan als bijlage achter in het boek opgenomen.

Leiderdorp tijdens de 80-jarige Oorlog. Schetsen van een Dorpssamenleving, Uitgeverij Ginkgo, paperback,  pag., € 29,95
ISBN: 9789071256745